Oost-Afrika op de scooter | Deel 13 | Purongo - Gulu

Wie haalt het in zijn hoofd om ruim 3.000 kilometer op een scooter door Oost-Afrika te rijden? Op bezoek te gaan bij berggorilla’s? Scootersafari’s (bestaat dit woord?) te maken in vijf nationale parken? Om onder meer leeuwen, buffels, nijlpaarden en olifanten van heel dichtbij te bewonderen. Ik ben Eric en ik reis graag rond op een scooter. Lees hier deel 13 van het unieke verslag van een waanzinnig scooteravontuur in Oeganda, Rwanda en Kenia. In het dertiende deel reis ik van Purongo naar Kitgum, een rit van zo’n 174 kilometer.

Lees ook:

Inhoudsopgave

Een nacht in ‘Amsterdam’ doet wonderen

De pijn in mijn voet valt alleszins mee. Al ziet de wond er angstaanjagend uit. In het guesthouse met 12 kamers vernoemd naar wereldhoofdsteden mocht ik uitgerekend in Amsterdam overnachten. Het is me goed bevallen.

Gewapend met een handdoek ga ik op zoek naar de gezamenlijke douche. Bij nader inzien blijkt de douche slechts een betonnen hok te zijn. Het water dien ik zelf mee te nemen. Daarvoor haal ik een jerrycan op bij de receptie.

De 'douche' van het guesthouse in Purongo — De ‘douche’ van het guesthouse in Purongo

Fris en redelijk fruitig wandel ik in de berm langs de geasfalteerde weg in Purongo. Purongo is zoals honderden andere dorpjes in Oeganda. Het is niet veel meer dan een rij huizen, hutjes en winkels aan een doorgaande weg. Een Oegandese versie van een nederzetting uit het Wilde Westen van Amerika.

De weg door Purongo loopt richting het noorden naar Pakwach waar je rechtsaf naar de Congolese grens kunt afslaan of verder richting het noordelijk gelegen Arua en uitkomt in Juba, de hoofdstad van Zuid-Soedan. Naar het zuiden eindigt de weg, zoals zoveel andere Oegandese hoofdwegen, in de hoofdstad Kampala.

Nile Medical Clinic en het guesthouse in Purongo

Het is tijd voor een ontbijt. Bij een chapatibakker bestel ik een rolex (rolled eggs) deluxe. Met het deeg van de chapati wordt ui, tomaat, paprika en drie eieren meegebakken. Het smaakt prima en vult enorm. Onderwijl is de lokale monteur bezig om mijn scooter op te lappen na het ongeluk van gisteren. Hier en daar verricht hij wat kleine reparaties.

Welkom in Acholiland

Na het ongeluk van gisteren heb ik geen zin aan een urenlange rit op de scooter. Ik houd het op een trip van 80 kilometer naar Gulu. Even ten zuiden van Purongo neem ik de afslag richting Gulu. Op een bord langs de weg lees ik over werk in uitvoering. De goed onderhouden murram road (rood kleizand) wordt over de gehele lengte naar Gulu geasfalteerd.

Upgrading van de Arua - Gulu weg — Upgrading van de Arua – Gulu weg

Na 15 kilometer stop ik even in het Oegandese westerndorp Anaka. In een winkeltje koop ik een flesje fris. De eigenaar heet me van harte welkom in het land van de Acholi: ‘Apoyo bino.’ Ik antwoord in het Swahili: ‘Asante.’ Oegandezen verstaan in de regel Swahili. ‘Apoyo is dank je in Acholi.’ De man drukt me op het hart om in ieder geval ‘kop ango’, ‘kop pe’ en ‘apoyo’ uit m’n hoofd te leren. Letterlijk vertaald: ‘Wat is het probleem’, ‘geen probleem’ en ‘bedankt’. ‘In Gulu, Kitgum en Kidepo spreken ze Acholi. Ze vinden het heel leuk als een mzungu ze in Acholi groet.’

Karakteristieke Acholi nederzetting op de weg naar Gulu

Het noordwesten van Oeganda staat ook bekend als Acholiland. Er wonen hier zo’n anderhalf miljoen Acholi. Over de grens in Zuid-Soedan wonen er circa 50.000. Overigens zijn velen daarvan inmiddels naar hier gevlucht vanwege de burgeroorlog. De Acholi op het platteland wonen in clusters van met stro bedekte hutten. Onderweg naar Gulu kom ik die met enige regelmaat tegen.

Gulu: een stad vol vluchtelingen en hulpverleners

In amper twee uur heb ik Gulu bereikt. Gulu is voor Oegandese begrippen een grote stad met ruim 150.000 inwoners. Velen zijn of waren ooit vluchteling. Vanaf de jaren 1960 ontvluchtten Congolezen en Soedanezen oorlogen in hun land. Vanaf de jaren 1990 kwamen daar lokale vluchtelingen bij. Zij vluchtten voor de Lord Resistance Army van Joseph Kony. Tegenwoordig zijn het inwoners uit Zuid-Soedan op de vlucht voor de burgeroorlog. Bij dit soort vluchtelingenstromen hoort natuurlijk een andere stroming, namelijk die van de hulpverleners.

Wegwijzers naar vele NGO's in Gulu — Wegwijzers naar vele NGO’s in Gulu

Het verbaast me niet dat op vele borden in Gulu wordt verwezen naar overheidsinstanties en internationale hulporganisaties (NGO’s – Non Governmental Organisations). Hele ritsen zie ik er naast elkaar staan. Waarbij het toverwoord ‘development’ natuurlijk niet ontbreekt.

De jarenlange aanwezigheid van vluchtelingen in Gulu heeft ook gezorgd voor een behoorlijk aantal hulpverleners. En die laatste groep verblijft meestal niet in een uitgewoond guesthouse. Hotel Bomah is waar zij en de Oegandese elite bij voorkeur verblijven. Na mijn strapatsen van een dag eerder meld ik me bij de receptie voor een kamer. Daarna haal ik een badhanddoek op en nestel me op een ligstoel aan het zwembad. Even bijkomen.

Relaxen aan het zwembad van het Bomah Hotel in Gulu

Next stop: Kitgum

Alleen de eerste kilometers van de ruim honderd van Gulu en Kitgum zorgen voor enig oponthoud. Er wordt gewerkt aan de laatste kilometers asfalt tussen beide steden. Op de overige 98 km ligt een spreekwoordelijk biljartlaken. Zo glad en fijn kan een asfaltweg zijn.

Een biljartlaken van 98 km: Gulu naar Kitgum

De omgeving is onverminderd fraai met veel groen en heel veel Acholi nederzettingen. Ik neem een pauze bij een scholencomplex in het dorpje Atanga. Even de benen te strekken en wat nieuwsgierige blikken ontvangen.

Zwaaiende kinderen van een school in Atanga

Een honderdtal kinderen dat les krijgt onder de schaduw van een boom zwaait enthousiast. Op een schoolbord lees ik de aanwezigheidscijfers van vandaag; 11 augustus 2017: 610 kinderen.

Schoolbord met aanwezigen in een school in Atanga

Tegen drie uur rijd ik Kitgum binnen. Qua omvang is Kitgum met 50.000 inwoners een derde van Gulu. Op de markt verneem ik dat het aantal vluchtelingen uit Zuid-Soedan in Kitgum bijzonder hoog is. Ze worden echter vrijwel zonder probleem geaccepteerd. De Oegandese regering geeft ze zelfs een stukje land. Het verbaast me dat de lokale bevolking zo tolerant is. Zo breed hebben ze het zelf nou ook weer niet.

Een marktkoopvrouw legt uit. ‘De vluchtelingen uit Zuid-Soedan zijn onze broeders. Ze spreken net als wij Acholi en hebben het heel slecht. Die kun je niet in de kou laten staan. Ja, sommige mensen hier klagen soms, omdat ze ongewild de prijzen opdrijven.’

Ze verduidelijkt de kritiek als volgt:

‘Ze spreken Acholi net als wij, maar ze hebben wel een accent. Op de markt hier herkennen ze deze vluchtelingen dus meteen. De kooplui weten dat ze geld krijgen van de overheid. Dus wat doen sommigen? Ze verhogen de prijs van een chapati van 1.000 naar 2.000 schilling. Dat is een verdubbeling van de prijs. De vluchtelingen durven vaak niet af te dingen. Zo gaan de prijzen omhoog. Snap je?’

Ook in Kitgum zijn hulpverleners en dus ook een hotel met zwembad. Daaraan ga ik uitrusten ter voorbereiding op de zware etappe van morgen naar Kidepo National Park.