De voorgestelde fooi op betaalautomaten en bonnen in Amerika en Canada blijft stijgen. Niet alleen worden de gevraagde percentages veel hoger, ook wordt op steeds meer plekken fooi gevraagd. Het fenomeen wordt Tipflation (fooiflatie) genoemd, ofwel de inflatie op fooi.
Lees ook: Een jaar lang reizen door Amerika en Canada – Wereldreizigers.nl is onderweg!
Wat is tipflation, ofwel fooiflatie?
Waar een fooi van 10 tot 15% in een restaurant eerder als de norm werd gezien, krijgen Noord-Amerikanen (en reizigers) nu steeds vaker percentages van 20 tot wel 30% voorgeschoteld. Dit fenomeen wordt ook wel “tipflation“, ofwel “fooiflatie” genoemd. Simpelweg gezegd is het dus de inflatie op het geven van fooi.
Fooi geven bij het tankstation, de kapper en de bakker wordt ook steeds normaler in de VS en Canada
Wereldreizigers.nl
Voorheen werd fooi alleen verwacht in restaurants. Tegenwoordig zie je nu zelfs fooi-verzoeken bij het tankstations, de kapper en de bakker. Het is een hardnekkig fenomeen waar ook de Amerikaan en Canadees moeite mee lijkt te hebben. Het behaalde zelfs het nationale nieuws in Canada.
Lees ook: Hoogtepunten Oostkust VS – New York tot Key West | Roadtrip USA (19)
Het fooi-inflatie mes snijdt namelijk aan twee kanten. Je wordt er ten eerste steeds vaker mee geconfronteerd en ten tweede worden de percentages die worden gevraagd steeds hoger.
Hoe dat precies zit, lees je hieronder.
De fooi-cultuur in Amerika
Het is in Amerika gebruikelijk om fooi te geven in onder andere restaurants, bars en taxi’s. Dat is al langer zo. Het is in Amerika namelijk legaal om werknemers slechts 7,25 dollar per uur te betalen. Dit minimumloon is al sinds 2009 ongewijzigd en je kunt hiervan eigenlijk niet normaal leven. Hoe stom dat ook klinkt, fooi is daarom een belangrijk onderdeel van het loon geworden, het wordt in de service-beroepen dan ook als normaal gezien.
De fooi cultuur in Canada
Daar waar je in de VS nauwelijks kunt leven van een minimumloon, is dat in Canada en (west) Europa wel anders. De minimumlonen liggen daar gemiddeld een stuk hoger, dus is het geven van fooi niet meer zo ‘noodzakelijk’ zoals dat in de VS wel het geval is.
Het is in Canada normaal om fooi te geven in restaurants en bars. Toch zien de Canadese inwoners en mensen die naar het land reizen, ook daar steeds vaker de ’tip schermen’ met enorme percentages fooi die gevraagd worden. Bij de bakker, bij een koffietentje en ja, zelfs bij het tankstation zijn ze (ook door ons) al gespot.
Steeds meer Canadezen krijgen ermee te maken en niet iedereen is daar even blij mee. Mensen voelen zich enorm bezwaard, zo lezen en horen wij hier in het nieuws.
Lees ook: Rondreis Canada van start – Route en warm welkom | Roadtrip Canada (38)
Hoe je keuze wordt beïnvloed
Het is namelijk niet een gemakkelijke taak, even fooi geven. Hoewel de keuze van jou als klant als een eigen keuze kan aanvoelen, kan de hoeveelheid fooi die je geeft sterk worden beïnvloed door een theorie die nudging of keuzearchitectuur wordt genoemd. Dit is hoe keuzes aan ons worden gepresenteerd.
Als cijfers standaard hoger zijn, denken we dat een hogere fooi passender is.
Wereldreizigers.nl
Vooraf ingestelde keuzes
De vooraf ingestelde keuzes voor een fooi aan het einde van je transactie zijn een voorbeeld van deze keuzearchitectuur. Als cijfers standaard hoger zijn, denken we dat een hogere fooi passender is.
Een scherm met ‘Add a tip’ in een coffeeshop na het betalen voor een koffie van $ 3,85. Voorgestelde bedragen van $ 1 (iets meer dan 25%), $ 2 (iets meer dan 50%) en $ 3 (iets minder dan 78%) fooi. Foto genomen in San Francisco, Californië.
Gedwongen voelen om meer fooi te geven
Hoewel het geven van fooi in de meeste gevallen nog steeds vrijwillig is, voelen veel mensen zich er steeds ongemakkelijker bij.
Je krijgt namelijk de boodschap te zien dat fooien worden verwacht. Je krijgt ook enkele voorstellen te zien. Dit is de zogenaamde ‘norm’ bij deze transactie.
Het eerste getal wat je ziet, of het bereik dat je voor je ziet, beïnvloedt je beslissing en je perceptie van wat de juiste fooi is om te geven in die specifieke context. Dus als die cijfers hoger zijn, denken we dat een hogere fooi in deze context meer op zijn plaats is.
Geen fooi geven wordt je steeds moeilijker gemaakt
Vaak is de optie om een lagere fooi of geen fooi te geven, niet eens direct te zien in het scherm. Je zal daarom meermaals op het scherm moeten klikken om zonder fooi de transactie te kunnen voltooien. Bijvoorbeeld door op het ‘pijltje terug’ of op ‘overige opties’ te klikken. Dit alles onder toeziend oog van degene die je service verleent en misschien wel andere wachtende klanten.
En dat is precies waar het de laatste tijd mis gaat. Veel mensen voelen zich namelijk ongemakkelijk of bezwaard en kiezen daarom maar snel één van de opties, die ze het gemakkelijkst naar het einde van de transactie helpt. Om er vanaf te zijn.
Fooi ‘vooruit betalen’
Een ander hekel punt is dat fast-food restaurants, bakkers en andere service beroepen steeds vaker vragen om je bestelling te doen, en direct af te rekenen. Op dit moment heb je nog geen service gehad, het eten niet geproefd en kun je niet beoordelen of de geleverde service naar wens is geweest.
Toch is dit wel al het moment dat al van je verwacht wordt om fooi te geven. De fooi wordt dus vooruit betaald. Als nadien blijkt dat je toch niet tevreden bent, dan is er geen weg meer terug, de transactie is namelijk al afgerond.
Onderzoek naar Fooi-inflatie in Europa
Wereldreizigers.nl heeft via diverse reis-gerelateerde Facebook groepen om feedback gevraagd, om te kijken of het fooiflatie fenomeen zich ook voordoet in Europa.
In Europa komt het (nog) nauwelijks voor
Slechts 8% van de ondervraagden geeft aan de tip schermen ‘ook in Europa gezien‘ te hebben. 13% ‘weet het niet‘ en 79% van de ondervraagden zeggen ‘het scherm niet te kennen‘. Dit is opvallend aangezien we zelf in de veronderstelling waren dat dit fenomeen nog helemaal niet in Europa voor zou komen. Acht procent is immers een stuk hoger dan helemaal niets.
- UPDATE 3 oktober 2023: Vorige week kreeg ik voor het eerst in Nederland zelf het beruchte tipflatie scherm getoond. Het gebeurde bij La Place op Schiphol toen ik daar een kopje koffie bestelde. Keuzes waren 10, 15 en 20% fooi.
- UPDATE 18 Oktober 2023: Er zijn zelfs bedrijven op Schiphol gespot die stiekem fooi verwerken op de bon, zonder dat je daar toestemming voor geeft. Het geval hieronder gaat om een fooi van 20% van het totaalbedrag. MaxVakantieman schreef er onlangs ook al kort iets over.
Drukke, toeristische plekken
De reizigers die aangaven de schermen gezien te hebben, zagen het vooral op beroemde en drukke plekken. In Rome, Barcelona en Parijs zijn de tip-schermen door een handjevol reizigers gespot. Ook in Amsterdam zijn enkele meldingen van deze fooischermen. Toch lijkt dit zich nog te beperken tot slechts enkele plekken in de stad.
Op de vraag of de fooi percentages in Europa ook gestegen zijn, zoals de fooiflatie die we zien in Amerika en Canada, gaf ruim 90% aan dat niet te herkennen.
Hoe fooi wordt verdeeld
Realiseer je dat (met uitzondering van Nederland en België) zowel de werknemer als de werkgever de distributie van fooien kan controleren. In de gevallen waar de werkgever dat doet, bestaat de kans dat hij/zij maar een deel van de fooi-inkomsten verdeelt over de werknemers. In enkele gevallen is dit zelfs vastgelegd in een arbeidsovereenkomst. Dit noemen ze ook wel ´the house-cut´ (deel voor het huis). Hoe groot of klein dit aandeel voor het huis is, daar heb jij als consument geen zicht op.
Fooi komt niet altijd goed terecht
Helaas zijn in sommige gevallen restauranteigenaren en werkgevers bij de fooi verdeling inbegrepen. Dit is gelukkig niet toegestaan in Nederland, maar in veel andere landen zijn hier géén wettelijke regels voor opgesteld en kan een deel van de fooi dus alsnog eindigen in de zak van het bedrijf en niet bij de werknemers.
Dit maakt de wildgroei aan tip-mogelijkheden er niet makkelijker op voor ons als reizende consument. Als consument kun je namelijk niet weten, hoe de fooi aan de achterkant verdeeld wordt en of het wel bij de juiste mensen terecht komt.
Hoe de tipflation / fooiflatie zich verder gaat ontwikkelen in zowel Amerika als Europa, zullen we daarom nauwlettend in de gaten houden. Daarover mogelijk later meer.
Lees ook: Column: Schietpartijen, Trump-gekkies en politieke onrust | Roadtrip USA (16)
